Vakıf Üniversitelerindeki Öğretim Görevlilerinin Ücret Sorunu Hakkında Röportaj

Vakıf üniversitelerindeki akademisyenlerin devlet üniversitelerinde çalışanlardan daha az ücret almama mücadelesi sürüyor. Ücretleri henüz düzeltilmeyen Nişantaşı Üniversitesi ’nde yönetim tarafından adeta kıyım yapıldı.

29 Mart 2022 tarihinde üniversitenin İnsan Kaynakları Müdürü ve üniversitenin avukatı, mesai saatleri içinde araştırma görevlilerini çağırarak arabulucu eşliğinde bazı tekliflerde bulundu. Görevlerinin sona erdiği bildirilen akademisyenlere yasal haklarının çok altında tazminat teklif edildi. Kabul etmeyenlere “Kod 22’den çıkarıldınız, ama ya bu parayı kabul edersin ya da tazminat vermeyiz” denildi.

Akademisyenlik ekibi olarak, Nişantaşı Üniversitesi’nde yaşananları değerlendirmek için, daha önce benzer davalar takip etmiş olan Av. Mustafa Enver Girgin ’le konuştuk.

 

17.04.2020’de yürürlüğe giren Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile vakıf üniversitelerinde çalışan akademisyenlerin ücretlerinin devlet üniversitelerinde çalışan akademisyenlere oranla ücretlerinin dengelenmesine ilişkin maddenin uygulanmaması durumunda akademisyenlerin herhangi bir hakkı mevcut mudur? Mevcut ise bu haklar nelerdir?

2547 sayılı kanunun ek 8. maddesine 7243 sayılı kanunun 11. maddesi ile “ Vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışan öğretim elemanlarına, unvanlarına göre devlet yükseköğretim kurumlarında ödenen ücret tutarından az ücret verilemez. Bu fıkra kapsamında devlet yükseköğretim kurumlarında ödenen emsal ücretin hesaplanmasında ilgili mevzuat uyarınca aylıklara ilişkin hükümlerin uygulandığı kadroya bağlı ödemeler dikkate alınır” hükmü eklenmiş olup bu madde 17.04.2020 tarihi itibari ile de yürürlüğe girmiştir.

            KHK ile yapılan değişikliği uygulamayan ve uygulamamakta ısrar eden yükseköğretim kuruluşlarında çalışan öğretim elemanlarının iş akitlerini haklı nedenle derhal fesih imkânları bulunmaktadır. Vakıf üniversitelerinde çalışan öğretim elemanları, kanun gereği iş hukukuna tabi olup Yargıtay da işçinin ücretinin eksik ödenmesini haklı nedenle fesih nedenleri arasında kabul etmektedir. İş akdini haklı nedenle fesheden işçi kıdem tazminatına da hak kazanacaktır. Ayrıca açılacak dava ile de 17.04.2020 tarihinden fesih tarihine kadar olan ücret fark alacaklarını da talep edebileceklerdir.

            Yukarıda bahsedilen hususlara ek olarak; İş Kanunu Md. 34 “ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme edimini yerine getirmekten kaçınabilir.” hükmü gereğince ücretleri tam olarak ödenmeyen öğretim elemanlarının da iş görme yükümlülüklerinden kaçınma hakları mevcuttur.

“Hakkını aramak Anayasal bir hak olup bu sözleşme vs ile sınırlandırılamaz.”

Üniversitelerin yapmış olduğu baskılar ve haksızlıklar karşısında tepki gösteren bazı akademisyenler “ahlak ve iyi niyet kurallarını ihlal hükümleri” içeren 25 çıkış kodu ile işten çıkarıldıklarını bildirmekteler. 25 çıkış kodu nedir? Hakkını aramak, yönetime tepki göstermek işveren açısından haklı nedenle fesih sebebi midir?

İş akdinin bitimi ile birlikte işveren SGK’ye işçinin iş akdinin ne şekilde sona erdiğine ilişkin bildirimde bulunur. 25 çıkış kodu, işverenin haklı nedenle iş akdini feshettiğine ilişkin bildirilen koddur. İşverenin, işçinin iş akdini haklı nedenle feshettiğine ilişkin bildirimin aksi davada tanıklar vasıtasıyla ispat edilebilir. Hakkını aramak Anayasal bir hak olup bu sözleşme vs ile sınırlandırılamaz. Yani işçinin işveren ile yapmış olduğu sözleşme işçinin hakkını aramasına engel teşkil etmemektedir.

Yönetime tepki durumunda, kişisel olarak değerlendirmenin gerektiğini belirtmek durumundayım. Genel olarak açıklamak gerekirse öğretim elemanlarının yönetime karşı usulüne uygun ve nizami tepkileri işveren açısından haklı nedenle fesih imkânı sağlamaz. Aşırıya kaçıp yönetim hakkında aşağılayıcı ifadeler kullanılan, hakaret edilen, fiziki müdahalelerin olduğu durumlarda yönetimin bu nedene dayanarak iş sözleşmesini haklı nedenle fesih imkânı bulunmaktadır. Tabi ki bu haklar da kanuni sürelere tabidir.

Nişantaşı Üniversitesi

Bazı üniversitelerde akademisyenler İK’ye çağrılıp, yönetimin arabulucu aracılığıyla önerdikleri para miktarı için “Ya bu parayı kabul edersin ya da tazminat vermeyiz ” dedikleri belirtiliyor. Peki yönetimin tazminat vermeme durumu olabilir mi? Bunun hukuktaki karşılığı nedir?

Arabuluculuk, adı gereği tarafların bu müessese çerçevesinde ara yolu bulup anlaşmasını veyahut anlaşmamasını tutanak altına alınmasıdır. Arabuluculuk tutanakları ilam hükmünde olup anlaşma tutanağı imzalanması durumunda bu hususta tekrar dava açılamamaktadır. Bu nedenle arabuluculuk tutanağını imzalayan taraflar baskı altında değil, hür ve özgür iradeleri ile bu tutanakları imzalamaları gerekmektedir.

“Arabuluculuk görüşmelerinde anlaşmak zorunlu değildir”

Özgür irade ile imzalanmamış arabuluculuk tutanakları, yok hükmünde olup dava yolu ile iptal edilebilmektedir. Arabuluculuk görüşmelerinde anlaşmak zorunlu değildir. Anlaşıp anlaşmama durumu iki tarafın iradesine bağlıdır. Bu nedenle bahsetmiş olduğunuz üniversite yönetimlerinin “Ya bu parayı kabul edersin ya da tazminat vermeyiz ” ifadeleri geçerli ifadeler olmamakla birlikte hukuki tarafı da bulunmamaktadır. Arabuluculukta anlaşılmaması durumunda mahkeme yoluna gidilir. Mahkemenin öğretim elemanını haklı görmesi durumunda da bu ilama dayanarak öğretim elemanlarının tazminat ve alacakları icra yolu ile üniversiteden tahsil edilebilmektedir.

 

Akademisyenler “Kod 22” ile işten çıkarıldıklarını söylüyorlar. Nedir Kod 22, ne anlama geliyor?

Kod 22 SGK çıkış kodu olarak “diğer” olarak belirtilmektedir. Yani mevcut SGK çıkış kodlarının kapsamadığı durumlarda SGK’ye bildirilen koddur. İşçi kod 22 ile çıkarılması üzerine işsizlik maaşı alamamaktadır. Ancak dava süresince tanık ve diğer delillerle işçinin haklı olması durumunda işçi alamadığı işsizlik maaşlarını dava sonunda alabilmektedir. Akademisyenler açısından da İş Kanunu geçerli olduğundan işçilerle durumları aynı şekildedir. Daha önce belirttiğim gibi SGK çıkış kodu iş akdinin feshi durumunda işverenin tekelinde olan bir durum olduğundan dava sürecinde aksi ispat edilebilir.

 

 

 

Vakıf Üniversitelerindeki Öğretim Görevlilerinin Ücret Sorunu Hakkında Röportaj” için 2 yorum

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir